Paslanmaz tee; paslanmaz boru hatlarında borulama sistemine herhangi bir yöne doğru baranşman ( Dal ) almasını sağlayan paslanmaz fittings malzemesidir.Paslanmaz tee’lerin asıl amacı hattan gelen akışkan hava veya diğer ürünleri iki farklı yöne dağıtmaktır. Paslanmaz tee boru hattında en çok kullanılan ekipmanların başında gelir.Paslanmaz tee sadece boru hatlarında kullanılmakla kalmaz paslanmaz kazan ve paslanmaz depo çıkışlarında ve makinaların bağlantılarında kullanılmaktadır.
Paslanmaz tee içeriğindeki elementlere göre ayrılmakta olup ; 304 Kalite tee , 316 Kalite tee, 316Ti kalite tee, 321 Kalite tee, ve 310 Kalite tee diye farklı kaliteleri olup kullanılacak hattan geçen akışkana sıvıya ve ısı derecesine göre tercih edilmelidir.Paslanmaz 304 kalite tee daha çok hava ve kimyasal aşındırıcı sıvıların olmadığı hatlarda kullanılır iken 316 ve 316 Ti kalite paslanmaz tee ise içerisindeki molibden elementinden ötürü kimya tekstil denizcilik ve petrol türevi akışkanın geçtiği hatlarda kullanılır.
321 Kalite ve 310 Kalite paslanmaz tee ise yüksek ısıya maruz kalan devrelerde ( Çimento fabrikaları ısı kazanları nükleer santraller gibi tesislerde ) içeriğindeki Crom ve nikel elementinin diğer paslanmaz kalitelerine göre yüksek olması sebebi ve bu sebepten dolayı ısıya direncinin yüksek olması nedeni ile tercih edilmektedir.
Paslanmaz tee bağlantı türlerine göre farklı sınıflara ayrılmaktadırlar. Bu ayrım şu şekilde yapılmaktadır; Paslanmaz alın kaynaklı tee paslanmaz soket kaynaklı tee paslanmaz yüksüklü tee ve paslanmaz dişli tee’dir.Ayrıyeten Paslanmaz redüksiyon Tee elamanıda mevcut olup branş çapı branş alınan çapdan daha düşüktür.
Paslanmaz Kaynaklı Tee
Paslanmaz kaynaklı tee paslanmaz boruların kısa parçalar halinde kesilmesi ve çeşitli şekillendirme makinaları kullanılarak şekillendirilmesi sonucu oluşan malzemelerdir. İsminden de belli olduğu üzere Paslanmaz tee hatta alın alına kaynak yapılarak bağlanılır ve dişli teelere göre yüksek basınca daha dayanıklıdırlar.Paslanmaz tee; paslanmaz dikişli tee ve paslanmaz dikişsiz tee diğer bir tabir ile paslanmaz çekme tee olarak iki guruba ayrılır Bu malzemeler de kalınlıklarına göre kendi aralarında sınıflara ayrılmaktadır.
Bu kalınlık ayrımı yapılırken 2mm 3mm gibi adlandırmaların yanında SCH (Schedule) normuna ait kalınlıklar ile de adlandırma yapılabilmektedir. SCH et kalınlıklarını belirten bir ölçü birimidir.
SCH ölçülerinin hangi çaplarda hangi kalınlıklara denk geldiğini aşağıdaki tablomuz üzerinden öğrenebilirsiniz.
ÖLÇÜ | DIŞ ÇAP | SCH5S | SCH10S | SCH40S | SCH80S |
INCH | Kalınlık | Kalınlık | Kalınlık | Kalınlık | |
1/2″ | 21,34 | 1,65 | 2,11 | 2,77 | 3,73 |
3/4″ | 26,67 | 1,65 | 2,11 | 2,87 | 3,91 |
1″ | 33,4 | 1,65 | 2,77 | 3,38 | 4,55 |
11/4″ | 42,16 | 1,65 | 2,77 | 3,56 | 4,85 |
11/2″ | 48,26 | 1,65 | 2,77 | 3,68 | 5,08 |
2″ | 60,33 | 1,65 | 2,77 | 3,91 | 5,54 |
21/2″ | 76,1 | 2,11 | 3,05 | 5,16 | 7,01 |
3″ | 88,9 | 2,11 | 3,05 | 5,49 | 7,62 |
31/2″ | 101,6 | 2,11 | 3,05 | 6,02 | 8,56 |
4″ | 114,3 | 2,77 | 3,05 | 6,55 | 9,52 |
5″ | 141,3 | 2,77 | 3,4 | 7,11 | 10,97 |
6″ | 168,28 | 2,77 | 3,4 | 8,18 | 12,7 |
8″ | 219,08 | 3,4 | 3,76 | 9,27 | 12,7 |
10″ | 273,05 | 3,96 | 4,19 | 9,52 | 12,7 |
12″ | 323,85 | 3,96 | 4,78 | 9,52 | 12,7 |
14″ | 355,6 | 4,19 | 4,78 | 9,52 | 12,7 |
Paslanmaz Soket Kaynaklı Tee
Paslanmaz soket kaynaklı tee iç yapısında boru dış çaplarına göre açılmış kanallı bağlantı ekipmanıdır.Paslanmaz soket kaynaklı tee ler yüksek basınçlı deverelerde kullanılmakta olup 500 Bar basınca kadar dayanabilmektedir.
Paslanmaz Dişli Tee
Paslanmaz dişli tee eriyik halde bulunan paslanmaz çeliğin çeşitli kalıplara dökülmesiyle ortaya çıkmaktadır. Kalıplardan çıkan malzemeler tam anlamıyla bitmiş sayılmazlar. Malzeme ağızları ölçüye getirilmek ve diş açılmak amacıyla tornalara bağlanılarak kullanıma hazır hale getirilirler.
Paslanmaz dişli tee genellikle küçük çaplarda kullanılmaktadırlar. Bunun başlıca sebebi paslanmaz boru hatlarında çapların büyümesi ile dişli bağlantıya oranla kaynaklı bağlantının daha sağlam olduğunun düşünülmesidir.Paslanmaz dişli tee BSPT ve NPT dişli olarak sınıflandırılmaktadır.
Paslanmaz Yüksüklü Tee
Yüksek basınçlı devrelerde kullanılan bu paslanmaz materyal uç kısımlarında bulunan yüksük diye tabir ettiğimiz bileziğe boru ucunun girmesi ve dış kısmındaki somunun sıkılması ile sızdırmazlık sağlayan bir ekipmandır.Paslanmaz yüksüklü tee 600 Bar basınca dayanabilmekte olup doğalgaz ve lng tesisleri , yangın hatları ,petrol rafineleri,kimya tesisleri enerji tesisleri ve diğer farklı sanayi tesislerinde kullanılmaktadır