Çelik dünya üzerinde her yıl 1.3 milyar ton üretim ile en çok kullanılan malzemelerden biridir. İnşaat sektöründen tekstil sektörüne kadar pek çok farklı alanda kullanım alanı bulunmaktadır. Çeliğin birden fazla çeşidi bulunmaktadır, bu çeşitlerin her birinin kendine has özelliği bulunmaktadır. Bu özelliklere de kullanım alanları değişiklik gösterir. İçeriğinde manganez, fosfor, kükürt ve siliyum bulunur, bunlara ilaven krom ve nikel gibi elementlerde yer alır. Bu özellikler esneklik, sertlik, gerilme noktası ve maliyet gibi unsurlar içerir. Çelik çeşitleri arasında en çok bilinen paslanmaz ve yumuşak çeliktir.
Yumuşak Çelik Nedir ?
Bir diğer ismiyle akma çelik karbon çeliğin diğer bir adıdır. Çeliğin tanımı bileşiminde az miktarda karbon içeren demir ve karbon alaşımı şeklindedir. Çelik üretiminin büyük bir bölümünü oluşturan yumuşak çeliğin kullanım alanı oldukça yüksektir. Fakat yumuşak çeliğin paslanmaz çeliğe göre korozyon direnci daha zayıftır, bu yüzden paslanmaz çelikler koruyucu kaplama olmadığı sürece nemli ortamlarda kullanılmamalıdır.
Paslanmaz Çelik Nedir ?
Paslanmaz çelik minimum 10.5% seviyesinde krom elementi, maksimum da 1.2% seviyesinde karbon elementi içeren bir demir-karbon alaşımından meydana gelmektedir. Paslanmaz çeliğin en önemli özelliği ise, sıradan çelik kadar kolay korozyona uğramaması yani paslanmamasıdır. Ancak bilinenin aksine paslanmayan bu çelik türü leke tutabilir, aynı zamanda paslanmaz çeliğin diğer bir ismi korozyona dayanıklı çeliktir. Paslanmaz çeliğin çeşitli sınıfları ve yüzey özellikleri vardır. Kullanım alanları da bu özelliklere göre değişiklik göstermektedir.
Paslanmaz çeliği yumuşak çelikten ayıran en temel özellik ise karbon miktarıdır, yumuşak çelik havaya ve neme maruz kaldığından dolayı oksidasyona uğrar ve korozyon sürecini hızlandırarak paslanmaz çelik özelliğine sahip olur. Paslanmaz çelik yüksek krom seviyesi sayesinde paslanmaz ve korozyona uğramaz.
İlginizi Çekebilir: Paslanmaz Çelik Nasıl Üretilir ? Paslanmaz Çelik Üretim Aşamaları
Paslanmaz Çelik Özellikleri
Paslanmaz çeliklerin özellikleri paslanmaz çeliğin cinsine ve kalitesine göre değişiklik gösterir, genel anlamda paslanmaya yani korozyona dayanıklı malzemelerden oluşur. Ancak içerdikleri elementlere göre paslanmaz çelik malzemeleri farklılık gösterir.
- En temel özelliklerinden bir tanesi işlenebilir olmalarıdır, yapı olarak özellikle 304 kalite paslanmaz çelik en rahat işlenmektedir.
- Paslanmaz çeliklerde ısıl işlem uygulanabilir, yüzeyleri ısıl işlem uygulandıktan sonra daha yüksek kaliteye ulaşır.
- Özellikle içeriği titanyum içeren paslanmaz çelikler korozyon bakımından daha dayanıklıdır.
- Çok zorlu hava şartları altında dahi rahatlıkla kullanılabilir.
- Bu ürünler farklı ortamlar ve farklı kullanım alanlarına göre içeriklerinde değişimlere uğrayarak üretilirler
- Paslanmaz çelik 3 farklı çeşide sahiptir
- Üretimleri sırasında dayanım ve özelliklerine göre değişiklik gösterirler
- Özellikle sanayi tesisi gibi alanlarda ya da ısıya basınca dayanım isteyen ortamlarda farklı özellikleri taşıyan çelikler tercih edilir
- Bazı ürünler ise dayanımları düşük olduğu için dekorasyon amaçla kullanılır
- Geri dönüşüm oranları oldukça yüksektir, neredeyse %98 oranında geri dönüşüme tabi tutulur
İlginizi Çekebilir: Paslanmaz Flanş Nedir? Paslanmaz Flanş Çeşitleri
Yumuşak Çelik Özellikleri
Yumuşak çelik az karbon içerir, kaba ve kırılabilen bir çelik türüdür. Bileşiminde en çok %0.25 oranında karbon bulunur. Demir ve karbon alaşımından oluşmaktadır. Yumuşak çelik yumuşak ve şekillendirilebilirdir, iyi kaynaklanabilir, şekillendirilebilir ve uygun maliyetlidir. Genelde araba, kamyon, gemi tekneleri, köprülerde kullanılır. Genelde her şeyi işlemek üzere tasarlanan tüm yapılarda kullanılır. Yapısal çelik olarak kullanılır.
Paslanmaz Çelik ve Yumuşak Çelik Arasındaki Farklar
Genel farklılıkları şu şekildedir;
- Paslanmaz çelik daha sert ve dayanıklıdır
- Paslanmaz çelik daha kırılgandır
- Karbon ilavesi ile yumuşak çelik güçlendirilebilir
- Paslanmaz çelikte tavlama, temperleme ve su verme gibi işlemler daha rahat işlenir
merhaba paslanmaz malzemenin sert mi yumuşak mı olduğunu nasıl anlaşılır
bildiğiniz gibi paslanmazın hem sert hemde yumuşak olanı var bunları nasıl anlayabilirim