Çelik, esas hammaddesi demir olan ve çeşitli elementler ile zenginleştirilerek üretilen sert bir metaldir. Çeliğin üretiminde kullanılan her bir element, farklı özelliklerin kazanılmasını sağlamaktadır. Çelikler genel olarak paslanmaz çelik ve karbon çelik olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Sahip olduğu avantajlar dolayısıyla paslanmaz çeliklerin kullanımı daha yaygındır. Bununla birlikte paslanmaz çeliğin de farklı türleri bulunmaktadır. Paslanmaz çeliğin farklı sınıflara ayrılmasının temelinde, içeriğinde yer alan elementler ile bu elementlerin sağladığı işlevler yer almaktadır. Martenzitik paslanmaz çelik de bu türlerden biridir.
İlginizi Çekebilir: Paslanmaz Ferrule Set Nedir ? Kullanım Alanlarını Nelerdir ?
Martenzitik Paslanmaz Çelik Özellikleri
Çeliğe paslanmazlık özelliğini kazandıran esas cevher kromdur. Doğada saf halde bulunmayan ve ancak bir dizi işlemden geçirildikten sonra ortaya çıkan krom, çeliğin dış yüzeyinde koruyucu bir tabaka oluşmasına ve hava ile temasının kesilmesine neden olmaktadır. Martenzitik paslanmaz çelikler, %10’un üzerinde krom içermektedir. Bu alaşım içerisine krom ile birlikte karbon da eklenmektedir. Karbonun çelikteki esas işlevi ise sertliğin sağlanmasıdır. Martenzitik paslanmaz çelikteki karbon oranı ise maksimum %1,2 oranlarına kadar yükselmektedir. Karbon miktarının yüksek olması, paslanmaz çeliğin daha sert ve dayanıklı olması anlamına gelmektedir. Ancak aynı zamanda kolay kırılabilme gibi bir dezavantajın da ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Bununla birlikte martenzitik çeliklerin işlenebilmesi ve şekillendirilebilmesi daha kolaydır. Korozyon direnci ise ortalama düzeydedir. Son olarak da martenzitik çeliğin ısıya karşı yüksek dayanıma sahip olduğunu söylemek gereklidir. Kaynak yapılabilir olması bakımından ise martenzitik çelikler daha düşük bir değere sahiptir.
Martenzitik Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları
Dayanıklılığı ve sağladığı diğer yararları nedeniyle martenzitik paslanmaz çeliğin kullanım alanları her geçen gün genişlemektedir. Diğer paslanmaz çelik türlerinde olduğu gibi, martenzitik çeliklerde de en yaygın kullanım endüstriyel alanlarda görülmektedir. Özellikle orta düzey korozyon riskinin olmasına rağmen, yüksek düzeyde dayanıklılığa gereksinim duyulan alanlarda martenzitik paslanmaz çeliğe rastlamak mümkündür. Yüksek ısı direnci dolayısıyla termik santrallerde martenzitik çeliklerden istifade edilmektedir. Martenzitik çelik türü mutfak malzemeleri ile kaşık-çatal-bıçak takımlarının üretiminde de aktiftir. Ayrıca endüstriyel mutfaklarda kullanılan pek çok mutfak malzemesi de martenzitik çelikten imal edilmektedir.
İlginizi Çekebilir: Paslanmaz Hijyen Filtre Nedir ? Kullanım Alanları
Faydaları
Martenzitik paslanmaz çelik kullanımının giderek yaygınlaşmasının temelinde, sağlamış olduğu yararlar yer almaktadır. Sertlik ve sağlamlıkları ile ön plana çıkan martenzitik çelikler, çok büyük baskı altında kalmadıkları sürece uzun süre kullanılabilmektedir. Bununla birlikte her paslanmaz çelik türünde olduğu gibi, martenzitik çeliklerde de en önemli özellik korozyon direncidir. Aşındırıcı etkenler karşısında orta düzey bir dirence sahip olan martenzitik çelikler, ağır şartlar altında kullanılmadıkları müddetçe uzun ömürlüdür. Ancak bu çelik türünün ağır kimya sanayi gibi alanlarda kullanılması, daha kısa ömürlü olması anlamına gelmektedir.
Diğer Paslanmaz Çelik Sınıfları
Martenzitik çeliklerin yanı sıra östenitik ve ferritik olmak üzere iki farklı paslanmaz çelik türü daha mevcuttur. Östenitik paslanmaz çelik, tüm dünyada en yaygın kullanılan paslanmaz çelik sınıfıdır. Özellikle bu sınıf içerisinde yer alan 304 paslanmaz çelikler, korozyon direnci bakımından martenzitik çeliklerden daha iyi bir konumdadır. Bununla birlikte işlenme kabiliyetleri de orta düzeydedir. Maliyetinin uygun olması ve kolay temin edilebilmesi nedeni ile çok geniş alanlarda tercih edilmektedir. Ferritik paslanmaz çelikler ise korozyon direnci bakımından ileri düzeyde yer almaktadır. İçeriğinde bulunan yüksek miktardaki krom sayesinde, en zorlu koşullar altında bile uzun süreli kullanım olanağı sunmaktadır. İçeriğinde karbon barındırmaması, bu çelik türünün görece daha dayanıksız olmasına yol açmaktadır. Ferritik paslanmaz çeliklere kaynak yapılması ise daha kolaydır. Bununla birlikte, yüksek maliyetli olma gibi bir dezavantaja sahiptir. Ferritik paslanmaz çelikler ise daha iyi korozyon direncine sahip olmalarına rağmen, mekanik özellikleri bakımından geridedir.
