Sahip oldukları özellikler dolayısıyla her geçen gün daha yaygın hale gelen paslanmaz çelikler, üretimde başvurulan yöntemler ya da içerisinde yer alan bileşenlere göre farklı kalite sınıflarına ayrılmaktadır. Bu malzemelerin paslanmaz olarak adlandırılmaları, hiçbir zaman paslanmayacakları anlamını taşımamaktadır. Bahsedilen paslanmazlık, korozyona karşı direnci ve kullanım ömrünü ifade etmektedir. Dubleks paslanmaz çelikler de bu sınıflardan biridir. En iyi paslanmaz çelik türü olarak da bilinen dubleks paslanmaz çelikler, yüksek korozyon direnci ile ön plana çıkmaktadır. Diğer paslanmaz çelik türleri ile kıyaslandığı zaman, en iyi korozyon direncine sahip olan paslanmaz çelik türüdür. Ancak buna bağlı olarak maliyet açısından da diğer türlerden daha ileri seviyededir. Dubleks paslanmaz çelikler, 1.4462 paslanmaz çelik olarak da bilinmektedir.
Dubleks Paslanmaz Çelik Kullanım Alanları
Dubleks paslanmaz çeliğin en önemli özelliği; yüksek korozyon direncidir. Bu yüzden de korozyon riskinin yüksek olduğu alanlarda daha yaygın kullanılmaktadır. Daha önce de bahsedildiği gibi, dubleks çelik yüksek maliyetli bir malzemedir. Bu yüzden de korozyon riskinin fazla olmadığı alanlarda kullanılması, oluşturacağı yüksek maliyet nedeniyle tercih edilmemektedir. Kaliteli dubleks paslanmaz çelikler, en ağır şartlar altında bile uzun yıllar boyunca sorunsuz bir şekilde kullanılabilmektedir. Bu doğrultuda dubleks paslanmaz malzemelerin en yaygın kullanıldığı alan olarak petrokimya endüstrisini göstermek mümkündür. Aşındırma gücü yüksek kimyasalların kullanıldığı bu sektörde hem kimyasalların sevkiyatı hem de depolanması için dubleks paslanmaz çelikten yararlanılmaktadır. Bununla birlikte endüstriyel makinelerin üretiminde de dubleks paslanmaz malzemeye rastlamak mümkündür. Hidroelektrik santralleri de bu paslanmaz türünün kullanıldığı alanlar arasında yer almaktadır. Bunlara ek olarak, ağır sanayinin çeşitli dallarında dubleks paslanmaz çeliğin kullanıldığı görülmektedir.
Dubleks Paslanmaz Çelik Özellikleri
Dubleks paslanmaz çelik, sahip olduğu özellikler dolayısıyla diğer çelik türlerinden ayrışmaktadır. Bu ayrışmayı sağlayan özellikleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Üstün Mekanik Özellikler: Korozyon direncinden sonra dubleks paslanmaz çeliği önemli kılan en önemli özellik, sahip olduğu mekanik yapıdır. Yüzde 70’e varan mekanik dayanıklılığı sayesinde dubleks paslanmaz çelikler, dayanıklılık gereksiniminin yüksek olduğu alanlarda en sık kullanılan malzemelerdendir. Bu özelliğin korozyon direnci ile birleşmesi, dubleks paslanmaz çelikleri son derece işlevsel hale getirmektedir.
- Kaynak Yapılabilme: Dubleks paslanmaz çelik, kaynak tutumu açısından diğer paslanmaz türlerinin gerisinde kalmaktadır. Korozyon direnci ve mekanik özellikleri yükseltmek için kullanılan alaşımlar, kaynak yapılabilirlik düzeyini düşürmektedir.
- Dövülebilme: Kaynak yapılabilirlik konusundaki eksiklik, dövülebilme konusunda da geçerlidir. Dubleks paslanmaz çelikler, sertlikleri dolayısıyla dövülmesi en zor olan çelik türlerindendir.
Korozyon Dayanımı
Dubleks çeliklerin korozyon direnci açısından en başarılı malzeme olması, bu özelliğin ayrıca ele alınmasını gerekli kılmaktadır. 1.4462 paslanmaz çelik olarak da anılan dubleks paslanmaz çelikler, korozyon riskinin en yüksek olduğu alanlarda bile sorunsuz bir şekilde uzun yıllar boyunca kullanılabilmektedir. Bu özellik dubleks çelik malzemenin imalatında kullanılan elementler tarafından sağlanmaktadır.
İçerisinde Bulunan Alaşım Elementleri
Dubleks çeliklerin imalatında kullanılan çeşitli elementler bulunmaktadır. Ancak bunların bazıları, diğer elementlere kıyasla daha önemlidir. Zira dubleks paslanmaz çeliğin esas karakterini kazanmasını sağlamaktadır. Krom, bu elementlerin başında gelmektedir. Paslanmaz malzemeyi paslanmaz hale getiren esas element olan kromun malzeme içerisindeki oranının artması, dış yüzeyde koruyucu bir tabaka oluşmasına ve bu sayede korozyonun engellenmesine neden olmaktadır. Ancak dubleks çelik içerisinde yer alan malzemelerin ölçülü ve dengeli olması gereklidir. Zira krom miktarının artması, aynı zamanda malzemenin sertleşmesi ve kırılganlığının artması anlamına gelmektedir. Bu yüzden de dubleks çelik malzemelerde krom genellikle yüzde 25 civarında bir yer kaplamaktadır. Malzemenin dörtte birine tekabül eden bu oran, az gibi görünse de dubleks çeliğin korozyon direncini maksimum düzeye çıkarmaktadır.
Dubleks çeliğin hem paslanmaz yönünü güçlendiren hem de dayanıklılığını arttıran bir diğer element de nikeldir. Paslanmazlık konusunda kromdan daha başarılı bir malzeme olan nikel, dubleks çeliklerde yüzde 4 ila 8 civarında oranlarda yer almaktadır. Daha güçlü bir element olmasına karşın daha az miktarda kullanılmasının nedeni, yüksek maliyetidir. Dubleks çelikte nikel oranının artması, malzemenin daha pahalı hale gelmesine neden olmaktadır. Bunlara ek olarak krom, manganez, silisyum ve molibden gibi elementler de dubleks çelik imalatında kullanılan elementler arasındadır.
